Organizmanın çevresini anlamlandırma becerisi sinir sisteminin çalışabilmesiyle ilişkilidir. Sinir sistemini altın gibi parlatan merkezi birimi nöronlardır. Nöronlar kendi aralarında çok hızlı haberleşirler. Bu haberleşme esnasında elektrik sinyalleri üretirler ve adları aksiyon potansiyelleridir.
Kişi gelişime ve yeniliğe ne kadar açıksa bu bağlantılar o kadar artar ve geniş öğrenme yelpazesi aynı zamanda düşünebilme kapasitesinde de artış görülür.
Nöronların birçok özelliği vardır. Ancak bugün karşılaşılan insanlardan taklit edilen duygu, düşünce ve davranışları nasıl etkilediğini konuşacağız.
Kişi, karşısındaki insanla özdeşlik kurarak yani başkasının duygusunu, düşüncesini veya davranışını taklit ederek kendi yaptığının üstünü kapatarak kendisine aitmiş gibi gösterir. Başka birisiymiş gibi hareket eder. Bu nasıl olabilir?
AYNA NÖRONLAR
Ayna nöronlar, çevresinde gördüğü her şeyi taklit etmeye hazırdır. Karşınızda ağlayan birini görünce gelen ağlama hissi, uzun süren moda akımları, reklamcılık gibi olaylar ayna nöronlarla yakından ilişkilidir.
Karşınızda olan her kimse ayna nöronlarınız ona odaklanır. Zihniniz onu benimser ve kendisininmiş gibi ona ait görüntüler oluşturur.
Peki davranışlar, düşünceler üzerine bu kadar etkili olan ayna nöronlar benlik dediğimiz kişinin kendinin farkına varabildiği yeri nasıl etkiler?
Ayna nöronlar sayesinde kabullenilen ya da uzun süre maruz kalınan her duruş, davranış ve duygu zaman geçtikçe kişide oturmaya başlar. Oturan her yabancı hissiyat kişinin kendinden uzaklaşmasına sebep olur. Buna “ayna benlik “ adı verilir.
Kişinin kendi benliğini yok sayabileceği ya da etkilendiği durumlarla değiştirebileceği söylenir.
Ayna benlik ismini ilk kullanan kişi Charles Cooley. Bu kavramının aşamalarını şu şekilde özetler:
- Başkalarına nasıl görünüyorum?
- Başkalarının benim hakkımdaki düşünceleri neler?
- Kendini başkalarının gözünden değerlendirme
Cooley, ötekinin davranışı,düşüncesi ve olaya bakış açısıyla beraber kişinin yani etkilenenin olayı nasıl algıladığının da önemli bir yeri olduğunu savunur.
Bu kurama göre kişi öz kimliğini olaylara bakış açısıyla değiştirebilir.
Kaynakça ve İleri Okuma:
- http://www.khanacademy.org.tr/sosyal-bilimler-ve-sanat/sosyoloji/bireyler-ve-toplum/oz-benlik/charles-cooley:-ayna-benlik/9362
- https://tr.khanacademy.org/science/biology/human-biology/neuron-nervous-system/a/overview-of-neuron-structure-and-function
- Bircan YILDIRIM – Duygusal Zeka
