Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Sevgini paylaş!

Evlilik, doğada olmayan insanın kurduğu bir kültür kurumudur. Her kültür olayı gibi zamanla değişen, yeni biçimler alabilen, toplumsal sistemin en küçük birimini meydana getiren bu yapının, insanın kurduğu her yapıda olabileceği gibi zamanla aksayan ve düzeltilmesi gereken yönleri olabilecektir. Sorunlar devam edip düzeltilemez bir durum aldığında eşlerin birlikteliklerini sona erdirme kararı alarak boşanmaları günümüzde giderek artan sayılarda yaşanmaktadır.

Bütün etkiler için çocuğun yaşı, gelişim derecesi, o yaşa gelinceye kadar yaşadıkları, içinde bulunduğu kişilik durumu önem taşıyacaktır. Etkilenmenin biçimini, derecesini, çocukların buna karşılık olan tepkileri değiştirecektir. Her çocuğun gelişim hızı aynı olmasa da aynı yaş grubundaki çocuklar benzer özellikler taşımaktadır.

Çocukların içinde bulundukları yaşa göre bazı duygular öne çıkarak yoğun yaşanabilirken diğerleri geri planda kalıp ileriki yaşlarda etkisini gösterebilmektedir. Boşanma hiç kuşkusuz, çocukların başına gelebilecek en sarsıcı olaylardan birisi ve potansiyel olarak onların gelişmelerini ciddi bir biçimde etkileyecek bir dizi değişikliği de beraberinde getirmektedir. ‘Boşanma potansiyel bir durumdur; çünkü boşanmış bir ailenin bireyi olarak yaşamak kaçınılmaz olarak çocuklara zarar veren bir durum değildir.’ Önemli olan anne ve babanın evliliklerinin sona ermesini nasıl karşıladıkları, boşanmadan sonra hayatlarını ve ilişkilerini nasıl sürdükleri ve çocukları ile ilgilenmeye devam etmeleridir.

Çocukluk Dönemlerinde Boşanmaya Bağlı Görülen Ortak Tepkiler

Bebeklik dönemi

Anne yoksunluğunun etkileri
Huzursuzluk artışı
Yeme, uyuma ve boşaltım sorunları
Bağlanma sürecinde bozulma

Oyun çocukluğu dönemi (1-3 yaş)

Yalnız bırakılma, terk edilme ve unutulma korkusu
Tanıdık oyuncaklarını arama
Sinirli ve uyumsuz davranışlar
Ağlama nöbetleri
Huzursuzlukta artış, sızlanma
Regresif davranışlar (örn; başparmağı emme, boşaltım kontrolünün kaybı gibi.)
Ayrılık anksiyetesi

Okul öncesi dönem (3-5 yaş)

Terk edilme korkusu yaşama
Boşanma için kendini suçlama, kendine güvende azalma
İnsan ilişkileri ile ilgili kafa karışıklığı yaşama
Başkalarıyla ilişkilerinde (örn; kardeşler, ebeveynler) daha agresif davranma
Boşanmayı anlamak için fantezi kurma

Erken okul çağı (5-6 yaş)

Kayıp, reddedilme, suçluluk ve sadakat karmaşası gibi duygular yaşama
Cezalandırılması gerektiğini düşünme
Kaza yapmaya eğilim
Depresyon yaşama
İştah kaybı, uyku bozuklukları (örn; kâbus görme) yaşama
Bazı hislerini sözlere dökme ve boşanma ile ilgili bazı değişimleri anlayabilme
Anksiyete ve agresyonda (saldırganlık) artış

Orta okul çağı dönemi (6-8 yaş)

Kayıp duyguları yaşama (ebeveyn kaybı, ilgi kaybı, para ve güvenli gelecek kaybı gibi.)
Derin üzüntü, depresyon, korku ve güvensizlik duyguları yaşama
Terk edilme ve reddedilme duyguları taşıma
Panik tepkileri
Ebeveynlere kızgınlığını göstermede zorlanma
Ebeveynlerin barışmasını çok isteme
Daha az oynama ve dış mekân aktivitelerinden daha az zevk alma
Okul başarısında düşme
Akran ilişkilerinde değişme (patronluk taslama, kolay kızma ve çıkarcı olma)
Sık ağlama, iştah kaybı, uyku bozuklukları
Günlük rutin davranışlarında bozulma, unutkanlık

Geç okul çağı dönemi (9-12 yaş)

Öfke duygularını gösterebilme, bir veya her iki ebeveynine çok kızma, sadakat duygularında bölünme yaşama
Boşanma nedeniyle kendini suçlama, üzüntü, utanç, rahatsızlık hissetme
Kayıp duygusu yaşama, yalnızlık, ebeveynlerin biri veya ikisinin iyiliği konusunda endişe duyma
Reddedilme, terk edilme duyguları yaşama ve geleceği için endişe duyma
Destek görmediği duygusunu yaşama, daha az bakım alıyor ve korunuyor gibi hissetme
Konsantrasyon güçlüğü çekme ve okul performansında düşme (matematik, okuma gibi.)
Somatik şikâyetler (karın veya baş ağrısından şikâyet etme)

Kaynakça ve İleri Okumalar:

Erdim, L., & Ergün, A. (2016). Boşanmanın ebeveyn ve çocuk üzerindeki etkileri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(1), 78-84.
Öngider, N. (2013). Boşanmanın çocuk üzerindeki etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(2), 140-161.
Türkarslan, N. (2007). Boşanmanın çocuklar üzerine olumsuz etkileri ve bunlarla baş etme yolları. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 11(11), 99-108.