Nightingale’den sonra ilk hemşirelik kuramını oluşturarak, hemşirelik kültüründe ikinci farklı adımı atan hemşire olarak bilinmektedir. Hemşireliğe dinamik bir bakış açısı getirmiştir. Meslekte farklı deneyimleri olan Peplau; psikiyatri kliniğinde ve nöropsikiyatri hastanesinde çalışmıştır. Bilgi ve deneyimlerini sürekli paylaşmış, meslektaşlarını yayın yapmak konusunda teşvik etmiştir. İnsan yaşamındaki deneyimler ve yaşantı kavramlarından bahsetmiş, hemşirenin bunları bilerek hareket etmesinin gerekliğini belirtmiştir. Sosyal sistemler üzerinde durmadığı için bu konuda eleştirilmiştir. Kuramı, döneminin psikiyatri hemşireliği uygulamalarında ve eğitiminde temel olmuştur.
Peplau, hemşirelik sorunlarının kaynağının “insan ilişkileri” olduğunu düşünmüş, kişilerin gelişebilmesi ve çözümler bulabilmesi için hemşirelik girişimlerin bu yönde geliştirilmesi gerektiğini öne sürmüştür. Hemşire; olay, duygu ve davranışları tanıma becerisine sahip olmalıdır. Peplau “Gelişimsel Kuramını” oluştururken, Sullivan, E. Miller ve Maslow’dan etkilenmiştir. Peplau’nun ilgilendiği alanlar; hasta-hemşire ilişkisi, psikobiyolojik yaşantılar, psikodinamik hemşirelik ve hemşire-sağlık-insan-çevre kavramları olmuştur.
Hemşirelerin kendi davranışlarının farkında olmasının; başkalarının davranışlarını da anlamlandırabilmelerine neden olacağına inanmıştır. Kuramında; “hasta-hemşire” ilişkisini etkileyen 6 hemşirelik rolü belirlemiştir. Bunlar:
- Yabancı Rolü: Başlangıçta iki yabancı olan hasta-hemşire ilişkisinde hemşire, hastasını önyargıyla yaklaşmadan, olduğu gibi kabul edebilmelidir.
- Kaynak Kişi Rolü: Hemşire hastasının sorununa eğitim, danışmanlık, tedavi ve bakım planı ile açıklık getirmektedir.
- Öğretmenlik Rolü: Tüm rollerin karışımını içeren, hastanın neyi, nasıl, ne kadar bilmesi gerektiğine göre bilgilendirme eğitiminin yapıldığı roldür.
- Liderlik Rolü: Hemşire-hasta işbirliği ve aktif katılımı sağlar.
- Vekil Rolü: Bu rolü hasta, hemşireye atfetmektedir.
- Danışmanlık Rolü: Peplau; hastanın durumun ne olduğunu en iyi şekilde anlayabilmesinin gerçekleştiği bu sürecin özellikle Psikiyatri Hemşireliğinde çok önemli olduğunu belirtmiştir.
| 1909 | Pennsylvania Reading’de doğdu. |
| 1931 | Potstown Hospital School Of Nursing Pennyslvania’dan mezun oldu. |
| 1943 | Vermont Bennington College’den “Kişilerarası Psikoloji” dalında lisans eğitimi aldı. |
| 1947 | New York Columbia Teacher’s College’den “Psikiyatri Hemşireliği” dalında yüksek lisans yaptı. |
| 1952 | “Hemşirelikte Kişilerarası İlişkiler” kitabını yayınlamıştır. |
| 1953 | Columbia’dan “Program Geliştirme” dalında doktora yaptı. |
| 1960 | Amerika, Kanada, Afrika, Güney Amerika’da ders ve konferanslar vermiştir. |
| 1969 | ANA ‘nın (Amerikan Hemşireler Birliği) başkanlığına geçmiştir. |
| 1972-1974 | ANA’nın yardımcı başkanlığına geçmiş, WHO’da (Dünya Sağlık Örgütü) danışmanlık ve Hava Kuvvetlerinde ulusal hemşirelik danışmanlığı görevini yürütmüştür. |
| 1994 | Amerika’da Hemşirelik Akademisinin “Yaşayan Efsaneleri” kapsamına girmiştir. |
| 1995 | Amerika’da “Kim Kimdir?” listesinde (50. Baskı) 50 Amerikalıdan biri seçildi. |
| 1999 | 17 Martta California Sherman Oaks’daki evinde, 90 yaşında ölmüştür. |
Peplau’ya göre Hemşirelik;
Toplumdaki bireyleri sağlıklı olmaya yardım eden; diğerleri ile birlikte işbirliği içinde olabilmesini sağlayan anlamlı, terapötik bir süreçtir.
Kaynakça ve İleri Okumalar:
- Pektekin Ç., Hemşirelik Felsefesi, Kuramlar, Bakım Modelleri ve Politik Yaklaşımlar, İstanbul Medikal Yayıncılık, 1. Baskı, 2013
- Peplau, H. E. (1997). Peplau’s theory of interpersonal relations. Nursing science quarterly, 10(4), 162-167.
Psikiyatri hemşireliği yüksek lisans öğrencisi ve pediatri hemşiresiyim. Adli psikiyatri, çocuk ve ergen psikiyatrisi, sosyal psikiyatri, pediatri yakından ilgilendiğim alanlardır. Yaşam yolunda bazen umutlu, bazen umutsuz birisiyim. İçerik Üretim Komisyonunda görev alıyorum.
İletişim için; tubagne12@gmail.com
Bir topluluğun ileri gitmesinde topluluk üyeleri kadar topluluk liderleri de önemlidir. Hildegard Peplau da bunlardan birisi. Emekleri için hemşirelik camiası adına çok teşekkür ederim.
Peplau daha iyi anlatılamazdı. Çok güzel bir yazı olmuş.