Tarihten 2 Klasik Psikoloji Deneyi

Sevgini paylaş!

Jane Elliott – Irkçılık Deneyi

Jane Elliott’ın ünlü deneyi, Martin Luther King’in öldürülmesinden ve yol gösterdiği ilham vericiliğinden esinlenmiştir. Üçüncü sınıf öğretmeni, Kafkas öğrencilerinin ırkçılığın ve önyargının etkilerini anlamalarına yardımcı olmak için bir çalışma geliştirdi.

Elliott sınıfını iki ayrı gruba ayırdı: mavi gözlü öğrenciler ve kahverengi gözlü öğrenciler. İlk gün mavi gözlü grubu üstün grup olarak nitelendirdi, ekstra ayrıcalıklar verdi ve bu andan sonra kahverengi gözlü çocukların azınlık grubunu temsil etmesini sağladı. Grupları etkileşime sokmaktan vazgeçerek öğrencileri, azınlık grubundaki çocukların olumsuz özelliklerini vurgulamaya özendirdi. Bu çalışmanın gösterdiği, çocukların davranışlarının neredeyse anında değiştiği yönündeydi. Mavi gözlü öğrencilerin grubu, daha iyi akademik performans gösterdi ve hatta kahverengi gözlü sınıf arkadaşlarına zorbalık yapmaya başladı. Kahverengi gözlü grubun ise kendine güvenini azaldı ve akademik performansı daha kötü bulundu. Ertesi gün Elliott, iki grubun rollerini tersine çevirdi ve mavi gözlü öğrenciler azınlık grubuna dönüştü.

Deney sonunda çocuklar çok sevindiler; birbirlerine sarılmış halde bulundular ve insanları dış görünüşlere dayalı olarak yargılamamaları konusunda anlaştılar. Bu çalışma, o zamandan beri benzer sonuçlarla defalarca tekrarlanmıştır.

2. Gücü elinde tutan, istediğini yapabiliyor

İktidarda olanların başkalarına karşı bazen haksızca davranmasının psikolojik bir nedeni vardır. Psychological Review dergisinde 2003 yılında yayınlanan bir araştırma, öğrencileri üç gruba ayırıyor. İki öğrenciye kağıdı yazmaları yönünde talimat verilirken, diğer öğrenciye kağıtları değerlendirmesi ve yazan öğrencilerin kaç puan alacağını belirlemesi söyleniyor. Çalışmalarının ortasında bir araştırmacı beş kurabiye getiriyor. Genellikle son kurabiye yenmemiş olsa da, “patron” neredeyse daima dört kurabiye yiyor.

Araştırmacılar bilimsel deneylerde insanlara güç verdiklerinde; insanların uygun olmayan yollarla başkalarına fiziksel olarak dokunma, riskli seçimler yapma, kumar oynama, müzakerelerde ilk teklifi verme, akıllarına geleni söyleme ve kurabiye canavarı gibi kurabiyeleri yeme durumlarına daha eğilimli olduğunu belirtti.

Kaynak: The Huffington Post