71 görüntülenme
IDIOT (Internet Derived Information Obstructing Treatment; Türkçesi İnternetten Türetilmiş Bilgi Tıkanıklığı Tedavisi Sendromu). Her türlü sorunun cevabı için internete başvuruyoruz. Büyük çoğunluğun porno ve çevrimiçi oyunlarla ilgili olduğu görülüyor. Ancak, özellikle sağlığımızla ilgili çok sayıda ciddi soru da soruyoruz. Günlük yaşantımızda çeşitli faktörlerden kaynaklı bazı zamanlar baş ağrısı, bazı zamanlar baş dönmesi veya mide bulantısı hissettiğimiz olmuştur. Bu süreç uzun sürdüğünde ya da tekrarlandığında aklımıza çok türden düşünceler gelir. Bu düşünceleri araştırmak için çoğumuz internette ufak araştırmalar yaparız. İnternetten edindiğimiz bilgilerden kendimize bir baş ağrısı sebebiyle ‘’kanser’’ tanısı koymamız böyle mümkün olur. Bunu herkes yapmıyor mu? Benim için şu şekilde işliyor. Bir rahatsızlık belirtim olduğu zaman örneğin kolumda bir leke gördüğümde internette (Google görsellerden) söz konusu belirtime benzer bir fotoğraf bulup kendimi derin araştırmalara kaptırabiliyorum ve o kişinin teşhisini kendime koyabiliyorum.
Hastanelerde sıra beklemeye ne gerek var? -Tabii ki şaka yapıyorum. Gerçek olan şu ki, semptomumun yönlendirdiği araştırmalarım sonucunda daha fazla paniğe kapılıyorum ve anksiyetem çok fazla artıyor. Şimdiye kadar, ölümcül bir hastalığım olduğuna kendimi ikna etmeden önce, kendimi bu tür durumlarda internetten uzaklaştırmayı başardım. Lakin çoğu insan bunu başaramıyor. 
Çoğu insan semptomları için araştırma yapıp bir liste çıkardığında, en kötü senaryoya inanıyor. İşin aslı siberkondri bozukluğuna sahip olan kişilerde bu durum giderek kötüleşir ve internetten tanı koyma, tedavi uygulama gibi sonuçlar doğurur. Dijital ortamdan ulaşılan bilgiler sonucunda sahip oldukları rahatsızlıklardan dolayı doktora gitseler dahi “doktor anlamadı” ifadesi ile kendilerini rahatlatmaktadırlar. Siberkondri terimine bakacak olursak; kelime olarak irdelendiğinde “siberkondri (cyberchondria)” terimi “siber (cyber)” ve “hipokondriazis (hypochondriasis)” kelimelerinden türetilmiş olup, “siberkonriyak (cyberchondriac)” sözcüğü Şubat 2012’de Oxford İngilizce Sözlüğü’ne eklenmiştir. Oxford İngilizce Sözlüğü’nde siberkondriyak, “internette kompülsif bir şekilde gerçek veya hayali hastalık belirtileri için bilgi arayan kişi” olarak tanımlanmaktadır. Son zamanlarda tıp dünyasında teknolojinin gelişmesiyle birlikte oluşan yeni bir sağlık tutumunu ve bunun sonuçlarını açıklamak için kullanılmaya başlanmıştır. Siberkondri “hastalık anksiyetesinde yeni bir sınır” olarak adlandırılmakta ve internette sağlık bilgisi aramanın negatif bir yönünü tarif etmektedir. Siberkondirik olarak bilenen bu bozukluk, somotoform bozukluklardan Hipokondriazis’in bir çeşidi olarak ele alınmaktadır. Ufak bir hastalık belirtisinde, doktora görünmek yerine dijital ortamdan çözüm veya tedavi yöntemleri aramak için kullanılmaktadır. Bu bozukluğa sahip olan kişiler, sahip olduklarını düşündükleri rahatsızlık ile ilgili dijital ortamda herhangi bir enformasyon, çözüm veya tedavi yöntemlerine bakarak kendilerine tanı koymaya çalışmaktadır.
Siberkondrik kişiler şikayetleri nedeniyle defalarca hastanelere gittikleri halde yapılan işlemlerin yetersiz olduğunu, doktorların kendilerini anlamadıklarını düşünerek tatmin olmazlar ve çoğuz kez hekimlere bilgiçlik taslarlar. Tetkik ve tahlil yapıldığında tüm tetkikler normal çıkar. Bu durum onları daha da hırslandırarak internetteki araştırmaları daha yoğunlaşarak devam edebilir. Forumları, blogları inceler hatta yabancı makaleleri bile araştırmaya koyulabilirler. En kötüsü siberhondrik kişi sadece bir şikayetle ilgilenmez. Bedenlerindeki en ufak bir aksamayı ya da rahatsızlığı genelde abartılı sonuçlara götürerek araştırırlar. İnternette sağlık ile ilgili araştırma sonucunda anksiyetede artış veya azalış görülebilir. Anksiyetede artışa bağlı olarak siberkondri ya da internet aramalarından kaçınma davranışı görülebilir.
Peki bu kişiler nasıl siberkondrik oluyor?
Siberkondrik bireyler ruhsal çatışmalar yaşayan ve bu çatışmalar sonucunda etkili başa çıkma mekanizması geliştiremeyen kişilerdir. Kişi çatışmalar karşısında kendisini koruma içgüdüsüyle dikkatini kendi bedenine yönlendirir. Bunun sonucunda siberkondrik kişi sağlık sorunlarını ve şikayetlerini çözmek amacıyla internette, sosyal medyada çözüm arar.
Kaynakça ve İleri Okumalar:
- Hart J, Bjorgvinsson T.Sağlık anksiyetesi ve hipokondriyazis: Bir vaka gösterimi ile vurgulanan açıklama ve tedavi sorunları. Bull Menninger Clin 2010; 74: 122-40.
- Can AB, Sönmez E, Özer F, Ayva G, Bacı H, Kaya HE ve ark. Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. Cumhuriyet Tıp Derg 2014;36:486-94.
- Yılmaz E. Türkiye’de hastaların internette tıbbi enformasyon arama davranışlarının doktor-hasta iletişimine etkileri. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi 2013;3:93-108
- Ulus T, Gürgan M. Sağlık alanında internet kullanımı ve halk sağlığı. Bozok Tıp Dergisi 2011;1(2):43-6.
- Akbolat, Mahmut, Gülcan Kahraman, Gülsün Erigüç ve Hakan Sağlam. “Sağlık Okuryazarlığı Hasta-Hekim İlişkisini Etkiler mi?: Sakarya İlinde Bir Araştırma”. TAF Preventive Medicine Bulletin. 15:4 (2016): 354-362.
