Gözde Özer Danış ve Özden Şükran Üneri’nin 2017 yılında Klinik Psikiyatri Dergisi’nde yayınlanan “Psikodramanın az bilinen yüzü: Monodrama” isimli derlemesinden alınan verilere göre;
Psikodrama; psikoterapötik ve sosyoterapötik bir eylem yöntemidir. Dramatizasyon ve rol alma teknikleri kullanılarak dramatik benlik temsiliyle bireylerin eylemlerini sürdürüp yaşamlarını prova ettikleri bir uygulamadır. Psikodramanın temelleri 1920’lerde Jacob Levy Moreno tarafından atılmıştır. Moreno, profesyonel aktörleri ve çocukların oyunlarını izleyerek rol oynama egzersizi ile birlikte yaratıcılık ve spontanlık düşüncelerini geliştirmiştir. Giderek terapötik ve sosyal süreçleri bir araya getirerek yazılı bir metin olmaksızın doğaçlama bir tiyatro yaratmıştır. Psikodrama uygulamalarında kişi, gerçek yaşam olayları hakkında yeniden gözden geçirmek istediklerini, rüyalarını, amaçlarını, yaşam kurgularını, fantezilerini, yarım kalan işlerini ve duygularını içeren pek çok sahne canlandırabilir. Psikodrama başlangıçta yalnızca erişkin yaş grubunda kullanılan, klinik ortamla sınırlı bir grup psikoterapisi yöntemi olarak kullanılmıştır. Bu uygulamalar sonrasında varsa ilişki sorunlarına yol açan duygusal aktarımların çözümlenmesinde, daha sağlıklı ilişki kurma biçimleri olan diğerini anlama becerisi (empati) ve karşılıklı empatinin (tele) geliştirilmesi konularında, psikodramanın etkin bir terapi tekniği olduğu görülmüştür. Günümüzde psikodrama hem çocuk hem de yetişkin yaş grubu için, eğitimlerde, insan ilişkileri, endüstri, evlilik ve aile danışmanlığı alanlarında, bireysel olarak da çalışmaya olanak tanıyan bir teknik olarak kabul görmektedir. Ayrıca, psikodrama uygulamaları içerisinde yer alan sosyodrama uygulamaları sosyal sorunları çözme konusunda etkin bir araçtır.
Monodrama; canlandırmada tüm rolleri protagonistin (ana karakterin) aldığı ve daha çok boş sandalye tekniğinin (bu tekniğin ayrıntıları için “Gestalt nedir? Hangi teknikleri kullanır?” yazımıza göz atabilirsiniz.) eklendiği bir psikodrama yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Monodrama uygulamaları ilk kez ortaya konulduğu dönemde, grup içinde yapılmadığı için psikodrama tekniklerinden uzaklaşıldığı şeklinde eleştirilmiştir. Monodrama savunucuları, tarihsel süreçte Moreno’nun da monodrama uygulamaları olduğu ancak zaman içinde ağırlıklı grup uygulamalarına yöneldiği, monodrama uygulamasında grubun en küçük birimi olan ikili grubun kullanıldığını dolayısıyla monodramanın psikodramadan bir uzaklaşma değil, psikodramanın farklı ve yeni biçimi olduğu belirtmektedirler.
Monodrama ve Grup Psikodrama Uygulamalarının Karşılaştırılması
Grup psikodraması uygulamalarında var olan seyirci unsuru monodrama uygulamasında klasik anlamı ile bulunmamaktadır. Ancak monodrama uygulamasında terapistin nesnelliğini korumak şartı ile aynı zamanda bir seyirci olduğu da unutulmamalıdır.
Grup içinde yer almak, birey için diğer grup üyelerini izleme ve diğer grup üyeleri aracılığı ile öğrenme şansı sağlamaktadır. Diğer üyelerin katıldığı rol geri bildirimi ve paylaşım aşamaları özellikle önem taşımaktadır. Monodrama uygulamalarında bu özellikler kısıtlıdır, terapistin seans sırasındaki rol modeli olabilecek davranışları ile bu kısıtlılıklar azalabilir.
Grup içerisinde olgunun üzerinde grubun etkisi daha fazla ve duygusal yansımaları daha kuvvetlidir. Monodramada ise olgunun davranışsal takibi daha kolaydır. Bu nedenle özellikle küçük yaş grubu çocuklarda ve henüz grup süreçlerine hazır olmayan olgularda monodrama tercih edilebilir.
İkinci kez yaşanan her gerçek, birinciden kurtuluştur.. Moreno
Kaynakça ve İleri Okumalar:
- Danış, G. Ö., & Üneri, Ö. Ş. (2017). Psikodramanın az bilinen yüzü: Monodrama. Klinik Psikiyatri Dergisi, 20(3).
Psikiyatri hemşireliği yüksek lisans öğrencisi ve pediatri hemşiresiyim. Adli psikiyatri, çocuk ve ergen psikiyatrisi, sosyal psikiyatri, pediatri yakından ilgilendiğim alanlardır. Yaşam yolunda bazen umutlu, bazen umutsuz birisiyim. İçerik Üretim ve Sosyal Medya Komisyonlarında görev alıyorum. İletişim için; tugba@hipokampusakademi.com
