Virginia Avanel Henderson Kimdir?

 

1987 yılında, Amerika Kansas-Missouri’de dünyaya gelmiştir. 1. Dünya Savaşı’nda Hemşireliğe ilgi duymasıyla, Askeri Hemşirelik Okulu’na kaydolmuştur. Halk Sağlığı Hemşireliği, öğretim denetimciliği yapmış, birçok

hemşirelik eğitimi vermiştir. “Modern Hemşireliğin Nightingale’i” olarak anılan Henderson, iyi bir yazar ve araştırmacı olmuştur. Yapılan araştırmaların hemşirelikte eğitim süreci ve mesleğe odaklanarak yapıldığını, uygulamalar ve sonuçlarından yeterince bahsedilmediği söylemiştir. Her iki alanın önemini vurgulamıştır.

Henderson, 1900-1959 yıllarında “Nursing Studies İndex” projesinde (hemşirelikte biyografi, analitik ve tarih konuları üzerine) çalışmıştır. Bu projeden sonra ICN (Uluslar Arası Hemşireler Birliği) adına yazdığı “Basic Principle Of Nurcing Care” kitabı birçok okuyucu bulmuş, 29 farklı dile çevrilmiş ve “atom bombası düştüğünde kurtarılması gereken tek kitap” olarak anılmıştır. Kitap, hemşirelerin yapması gereken işlevleri ve hemşireliğin tanımını içermektedir. Henderson’a göre Hemşirelik “düşüncelerin billurlaşması”; hemşire ise “bilimsel bir sorun çözücü”dür.

Henderson 22 Mart 1996’da, New York Times’de bir anma yazısı ile onurlandırılmış; aynı yıl 98 yaşında yaşama gözlerini yummuştur.

Kuramı ve Felsefesi

Ona göre; hemşirenin en önemli görevi, hastaya yardım etmektir. Bu yardım, hastanın bağımsız bir şekilde işlevlerini yapana kadar devam eder. Hastanın bu gereksinimlerini “In The Nature Of Nursing” kitabında 14 boyutta ele almıştır:

1. Normal solunum
2. Yeterli beslenme
3. Eliminasyon
4. Hareket ve pozisyon düzenleme
5. Uyku ve Dinlenme
6. Uygun giysi seçme, giyme ve çıkarma
7. Çevreye uygun şekilde giyinme, beden ısısını normal sınırlarda devam ettirme
8. Heyecan, korku gereksinim ve düşüncelerini ifade ederek diğerleriyle iletişim kurma
9. Bedenin temiz tutulması ve cildin bütünlüğünün korunması
10. Çevrenin tehlikelerden uzak tutulması, kazalardan korunması
11. İnançları doğrultusunda ibadet etmesi
12. Çalışırken, başarı duygusuna erişilmesi
13. Çeşitli eğlence faaliyetlerine katılması
14. Normal gelişme için öğrenme, keşfetme, doyum sağlama ve sağlık olanaklarından yararlanması

Hastalığı iyileştirmek yerine, sağlığın korunmasının daha önemli olduğunu belirten kuramcı, yaşam kalitesinin yükseltilmesinin önemine değinmiştir.

Henderson’un modelinde 4 aşama bulunur:

1. Birinci aşamada tanılama; hastanın karşılayamadığı gereksinimleri belirlenir.
2. İkinci aşamadaki tanılama; karşılanamayan gereksinimlerin karşılanamama nedenleri öğrenilir.
3. Planlama aşaması; gereksinimlerin karşılanma sürecidir.
4. Değerlendirme aşaması; gereksinimleri hastanın karşılayarak sürdürüldüğünün görüldüğü son aşamadır.

 

Sonuç olarak Virginia A Henderson Hemşirenin temel işlevini; sağlam bireyin sağlığını korumak, hastaya sağlığını kazanması ve bağımsızlık işlevlerini yerine getirebilmesi için yardım etmek, hastanın kendi kendine yapmaya gücü ve bilgisi yetmediğinde yardım eli uzatmak, hastanın ölümü anında huzur içinde olmasını sağlamaktır.

 

Henderson; “hemşire; bilinçsizin bilinci, görmeyenin gözleri, yürüyemeyenin ayakları, çocuğun hareket gücü ve gencin bilgi ve güvencesidir” diyerek mesleğin önemini ortaya koyar.

---

 Kaynakça ve İleri Okumalar:

1. Pektekin Ç., Hemşirelik Felsefesi, Kuramlar, Bakım Modelleri ve Politik Yaklaşımlar, İstanbul Medikal Yayıncılık, 1. Baskı, 2013