Araştırmacılar ilk kez sağlıklı yaşlı erkekler ve kadınların genç insanlar kadar yeni beyin hücresi üretebildiklerini gösteriyor. Yetişkin insanların yeni nöronlar üretip üretemeyeceği üzerine bir tartışma vardı ve öncelerde yapılan bir araştırma, yetişkin beyninin değişmeyecek şekilde fiziksel bağlantılı olduğunu ve yeni nöronlar üretemediğini öne sürmüştü. 5 Nisan’da Cell Stem Cell dergisinde yer alan çalışma, bu görüşe karşı çıkar. Columbia Üniversitesi’nde nörobiyoloji profesörü ve baş yazar Maura Boldrini, bulguların yaygın olarak inanılanın aksine yaşlı vatandaşların bilişsel ve duygusal olarak sağlam kaldıklarını gösterebileceğini söylüyor.
‘’Yaşlı insanların, genç insanların yaptığı gibi progenitör hücrelerden binlerce hipokampal yeni nöron üretme kabiliyetine sahip olduklarını bulduk.’’ diye söylüyor Boldrini. Aynı zamanda yaşları boyunca hipokampusün (duygu ve biliş için kullanılan bir beyin yapısı) eşdeğer hacimde olduğunu bulduk. Bununla birlikte, yaşlı bireyler daha az vaskülarizasyona (damarlanma) sahipti ve belki de yeni nöronların bağlantı kurabilmesi için daha az yetenekleri vardı. Araştırmacılar, 14-79 yaşlarında önceden aniden ölmüş olan 28 sağlıklı kişinin hipokampusünü otopsi etti. Bu, araştırmacıların yeni oluşmuş nöronlara ve ölümden hemen sonra insandaki hipokampusün tamamının içindeki kan damarlarının durumuna ilk kez bakmalarıdır.( Araştırmacılar, çalışma deneklerinin Boldrini ve meslektaşlarının daha önce bulmuş olduğu yeni beyin hücrelerinin üretimini etkileyebilecek türden bilişsel olarak zarar görmediklerini, depresyona sahip olmadıklarını ve antidepresan kullanmadıklarını belirledi.)
Kemirgenlerde ve primatlarda yeni hipokampal hücreler üretme yeteneği yaşla birlikte azalır. Nöronların Waning üretimine ve yeni epizodik anıların oluşmasına yardımcı olduğu düşünülen hipokampüsün bir parçası olan dentat girusların daralmasının yaşlanan insanlarda da meydana geldiğine inanılıyordu.
Columbia Üniversitesi ve New York Eyaleti Psikiyatri Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, çalıştıkları en yaşlı beyinlerin bile yeni beyin hücreleri ürettiğini buldu. ‘’Benzer sayıda ara nöral progenitör ve binlerce olgun olmayan nöron bulduk.’’ diye yazmışlardır. Bununla birlikte, yaşlı bireyler beyin yapıları içinde daha az yeni kan damarı oluştururlar ve daha küçük bir progenitör hücre havuzuna sahiptirler–kök hücrelerin torunları, farklılaşma ve kendini yenileme kapasiteleri bakımından daha kısıtlıdır.
Boldrini, yaşlılıkta bilişsel-duygusal esnekliğin azalmasına, daha küçük nöral kök hücre havuzundan, vaskülarizasyondaki azalmadan ve hipokampus içinde hücreden hücreye olan bağlantının azalmasından kaynaklanabileceğini düşünmüştür. ‘’Hipokampal nöroüretimi, yaşam boyunca insanın spesifik bilişsel fonksiyonlarının beslenmesini sağlar ve tehlikeli olabilecek bilişsel-duygusal esnekliklerini azaltır.’’ diye söyler. Boldrini, yaşlanan beyin üzerine yapılacak gelecekteki araştırmaların nöral hücre proliferasyonunun (çoğalma), olgunlaşmasının ve hayatta kalmasının hormonlar, transkripsiyon faktörleri ve diğer hücreler arası yollarla nasıl düzenlendiğini keşfetmeye devam edeceğini söylüyor.
Kaynak:
Cell Press. (2018, April 5). Older adults grow just as many new brain cells as young people. ScienceDaily. Retrieved April 6, 2018 from www.sciencedaily.com/releases/2018/04/180405223413.htm
